Με τον όρο ζάλη ένας ασθενής μπορεί να εννοεί μια σειρά από συμπτώματα όπως ο πονοκέφαλος, η ναυτία, η τάση για λιποθυμία, ο ίλιγγος κ.ο.κ. Ως εκ τούτου, ο γιατρός που θα αντιμετωπίσει πρώτος έναν ασθενή που παραπονείται για ζάλη, πρέπει αρχικά να ξεκαθαρίσει ποιό ακριβώς είναι το πρόβλημα.

Η ζάλη και ο ίλιγγος συνήθως οφείλονται σε απλά αίτια (πχ παραμονή στον ήλιο, ένα ταξίδι με το πλοίο) ή σε παθήσεις του αυτιού (λαβύρινθος) αλλά σε σπάνιες περιπτώσεις το αίτιο είναι νευρολογικό και τότε υπάρχουν και άλλα συμπτώματα όπως δυσκολία στην ομιλία, διπλωπία, μουδιάσματα στα άκρα κ.ο.κ.

Σε κάθε περίπτωση η διερεύνηση σε ένα επεισόδιο ζάλης ή ιλίγγου ξεκινάει από γιατρό Παθολόγο ή ΩΡΛ. Σε ειδικές περιπτώσεις, όταν υπάρχει υποψία νευρολογικού νοσήματος, ζητείται η βοήθεια ενός Νευρολόγου.

Συχνές ερωτήσεις

Τι είναι η ζάλη; τι μπορεί να την προκαλεί;

Με τον όρο ζάλη περιγράφονται πολλά -εντελώς διαφορετικά μεταξύ τους- συμπτώματα :

1. ο ίλιγγος δηλ. η αίσθηση ότι περιστρέφεται είτε το κεφάλι μας, είτε το περιβάλλον

2. η λιποθυμική τάση, δηλ. το αίσθημα που νιώθει κανείς σα να πρόκειται να λιποθυμήσει

3. η ναυτία δηλ. η τάση προς εμετό

4. η αστάθεια στο περπάτημα, που προκαλεί συχνές πτώσεις στο έδαφος

5. ο πονοκέφαλος, ιδίως αν συνοδεύεται από τάση προς εμετό.

Πότε πρέπει να επισκεφθώ αμέσως ένα γιατρό αν έχω ζάλη;

Θα πρέπει να επισκεφθείτε αμέσως με το γιατρό σας αν έχετε ζάλη και :

• πόνο στο στήθος, δυσκολία στην αναπνοή

• αιφνίδιο πονοκέφαλο, τάση προς εμετό

• χτύπημα στο κεφάλι

• απώλεια των αισθήσεων

• ένα νευρολογικό σύμπτωμα πχ αδυναμία στο χέρι ή το πόδι, δυσκολία στην ομιλία, ελάττωση της όρασης, διπλωπία, πτώση της γωνίας στόματος κλπ

Τι είναι ο ίλιγγος; από τι προκαλείται;

Ο ίλιγγος είναι η γνωστή σε όλους μας αίσθηση ότι κινείται είτε το κεφάλι, είτε το περιβάλλον. Μπορεί να οφείλεται σε :

• ταξίδι με πλοίο, τρένο κλπ (ίσως το πιο κοινό αίτιο)
• ένα χτύπημα στο κεφάλι
• ωτίτιδα
• νόσο του Meniere, λαβυρινθίτιδα
• καλοήθη παροξυσμικό ίλιγγο θέσης
• ορισμένα φάρμακα πχ διουρητικά, αντιεπιληπτικά
• όγκους εγκεφάλου πχ ακουστικό νευρίνωμα
• αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο
• πολλαπλή σκλήρυνση

Ποιες ερωτήσεις θα μου κάνει ο γιατρός προκειμένου να διερευνήσει τα αίτια του ιλίγγου;

1. ο ίλιγγος ξεκίνησε απότομα; προοδευτικά; είναι χρόνιο πρόβλημα;

2. ο ίλιγγος χειροτερεύει με την αλλαγή της θέσης του κεφαλιού;

3. υπάρχουν άλλα συμπτώματα πχ πονοκέφαλος, εμετός, διπλωπία, βουίσματα στα αυτιά, πόνος στο αυτί, αδυναμία στα χέρια ή τα πόδια;

4. τι προηγήθηκε του ιλίγγου; πήρατε κάποιο φάρμακο; έχετε πυρετό; είστε κρυωμένος αυτό τον καιρό;

5. τι άλλα προβλήματα υγείας έχετε; τι φάρμακα παίρνετε;

Μπορεί ένα πρόβλημα στον αυχένα να προκαλεί ίλιγγο;

Σε αντίθεση με ότι κοινώς πιστεύεται η πιθανότητα να προκαλείται ίλιγγος από ένα πρόβλημα στον αυχένα είναι ελάχιστη. Υπάρχει η (σπάνια) περίπτωση όπου αποφράσσεται η σπονδυλική αρτηρία καθώς ανέρχεται στην περιοχή του τραχήλου, είτε περιοδικά με τις κινήσεις του κεφαλιού (Bow hunter's syndrome η σύνδρομο του κομμωτηρίου) είτε μόνιμα (πχ από ένα οστεόφυτο), και προκαλούνται έτσι συμπτώματα ζάλης. Συνήθως συνυπάρχουν και άλλα συμπτώματα νευρολογικά πχ απώλεια της όρασης, δυσαρθρία, μούδιασμα στο πρόσωπο κ.ο.κ. Η διάγνωση είναι δύσκολη και συνήθως χρειάζεται εκλεκτικός υπέρηχος για να αναδειχθεί η απόφραξη του αγγείου.

Σε κάθε περίπτωση, ένας ασθενής με προβλήματα "αυχενικά" (πόνο στον αυχένα, που μπορεί να επεκτείνεται και στο κεφάλι ή τα χέρια) θα πρέπει να εξετάζεται από Νευροχειρουργό.

Τι άλλη εξέταση χρειάζεται να γίνει για τον ίλιγγο;

Χρειάζεται να γίνει εξέταση από ΩΡΛ και αν υπάρχουν νευρολογικά συμπτώματα, εξέταση από Νευρολόγο. Αν η νευρολογική εξέταση δείξει παθολογικά ευρήματα, ίσως χρειάζεται επιπλέον απεικονιστικός έλεγχος με αξονική η μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου.

Σε ποιόν γιατρό θα πρέπει να απευθυνθώ αν υποφέρω από ζάλη ή ίλιγγο;

Η ζάλη είναι ένα γενικό σύμπτωμα και μπορεί να οφείλεται σε πολλά αίτια, συνεπώς το σωστό είναι να ξεκινήσετε από ένα Παθολόγο. Ο ίλιγγος από την άλλη, οφείλεται συνήθως σε παθήσεις του λαβυρίνθου, άρα η διάγνωση θα τεθεί κατ' αρχήν από έναν Ωτορινολαρυγγολόγο (ΩΡΛ). Εάν υπάρχει υποψία νευρολογικού νοσήματος, πχ αν η ζάλη ή ο ίλιγγος συνοδεύονται από διπλωπία, πονοκέφαλο, δυσκολία στην ομιλία, αδυναμία στο χέρι κλπ, θα πρέπει να επισκεφθείτε έναν Νευρολόγο.